Stukken hout uit de Grote Piramide

De verloren gewaande stukken hout uit de Grote Piramide. Foto: University of Aberdeen.

Op woensdag 16 december 2020 werd bekend gemaakt dat na meer dan zeventig jaar een verdwenen object uit de Piramide van Choefoe is teruggevonden. Het betreft vijf stukken cederhout die in de oudheid met elkaar waren verbonden en tezamen mogelijk een duimstok vormden. Daarmee is dit houten voorwerp een van de slechts drie voorwerpen die ooit in de Grote Piramide zijn aangetroffen. De stukken hout zijn teruggevonden in het depot van de University of Aberdeen in Schotland.

In september 1872 ontdekte de Britse ingenieur Waynman Dixon (1844-1930) de drie objecten in wat de Koninginnekamer van de piramide wordt genoemd. De noord- en zuidwand van deze ruimte vertoont kleine rechthoekige openingen die bekend staan als de ‘luchtschachten’. Door op de dun bepleisterde kalksteenwanden te kloppen ontdekte Dixon deze openingen. Hij duwde vervolgens een ijzerdraad tussen de blokken van de zuidwand en kwam tot de ontdekking dat er een holle ruimte achter zat. Hij beitelde door de wand waardoor de eerste schacht werd onthuld. Ook op de tegenoverliggende noordwand trof hij een soortgelijke schacht aan.

De dolerieten bal en gespleten bronzen haak als onderdeel van de Dixon Relics in het British Museum, Londen.

Toen Dixon een kaars aanstak en die in de zuidelijke schacht plaatste, was er een lichte luchtstroom waarneembaar. In de zuidelijke schacht vonden Dixon en zijn compagnon James Grant (1840-1896) een kleine gespleten bronzen haak. De noordelijke schacht leverde een dolerieten bal en vijfstukken cederhout op. Deze voorwerpen werden al snel bekend als de Dixon Relics. De voorwerpen werden door Dixon meegenomen en naar Engeland. Een wetenschappelijk verslag inclusief tekeningen van zijn vondst werd gedaan in het tijdschrift in Nature op 26 december 1872. Daarna verdwenen de voorwerpen uit beeld. Over deze enigszins raadselachtige voorwerpen is in de afgelopen dertig jaar veel gespeculeerd en geschreven.

In 1993 deed de Duitse ingenieur Rudolf Gantenbrink met een robotkarretje onderzoek aan de twee luchtschachten in de Koninginnekamer. In de noordschacht trof hij nog een extra onderdeel aan van hetzelfde soort cederhout dat Dixon meer dan 120 jaar eerder had gevonden. Een ander onderzoek leidde in dat zelfde jaar naar de herontdekking van de dolerieten bal en de bronzen haak. Zij bleken te zijn opgenomen in de collectie van het British Museum in Londen. De beschrijving van de vijf stukken cederhout kwam in 2001 aan het licht. Zij zouden zich moeten bevinden in de collectie van het vroegere Marischal Museum dat in middels was opgegaan in de University Museums van Aberdeen in Schotland. Uit de beschrijving blijkt dat James Grant de houten voorwerpen tot 1895 bij zich heeft gehouden. Daarna kwamen de vijf stukken hout in het bezit van zijn dochter die het vervolgens pas in 1946 aan de University of Aberdeen schonk. Door ingrijpende verbouwingen, verhuizingen en het samen voegen van verschillende museumcollecties, bleven de verdwenen houten voorwerpen echter tot voor kort onvindbaar.

De van oorsprong Egyptische conservator Abeer Eladany hield zich onlangs bezig met de catalogisering van voorwerpen in het depot van de afdeling Azië. Daar trof zij een honderd jaar oude sigarendoos aan met een rode maansikkel en een vijfpuntige ster erop. Ze was erdoor gefascineerd, ook omdat het duidelijk niet in de Azië-collectie thuishoorde. Toen ze het nummer 16374 op het doosje opzocht in de Egypte-catalogus, wist ze meteen dat dit iets was wat al jaren kwijt was. De houtfragmenten zijn recent onderzocht volgens de koolstofdatering en blijken te dateren uit de periode tussen 3341 en 3094 v.Chr. Dat is zelfs honderden jaren ouder dan de Piramide van Choefoe zelf. De directeur van het universiteitsmuseum in Aberdeen, Neil Curtis, speculeert dat het mogelijk te maken heeft met oud hout dat vanwege schaarste werd hergebruikt of dat het voorwerp was gemaakt van hout uit een eeuwenoude boom. De ontdekking van de houtfragmenten zal in ieder geval de interesse in de Dixon Relics doen opleven.

Bekijk de video van 2:12
Lees het artikel: Verloren object uit Piramide van Cheops teruggevonden.
Lees ook: Missing Great Pyramid Artifact Found in Cigar Box in Scotland.
Lees ook: ‘Hugely significant’ lost artefact from Egyptian Great Pyramid found in cigar box in Aberdeen.

Geplaatst in Nieuws

Over Huub Pragt

In 1980 begon ik aan de studie Egyptologie aan de Universiteit Leiden. In 1987 liep ik een stage bij het Museum of Fine Arts in Boston. Na mijn studie kreeg ik een baan in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Gedurende tien jaar hield ik me bezig met educatie en publieksactiviteiten. In januari 2001 richtte ik mijn eigen scholingsinstituut ‘Huub Pragt Egyptoloog’ op. In de jaren die volgden heb ik mij gespecialiseerd in het geven van lessen voor het onderwijs. Ik bied ook cursussen aan voor instellingen en particulieren. In Nederland en Vlaanderen word ik regelmatig gevraagd voor het geven van lezingen. Daarnaast leid ik reizen en korte excursies op het vlak van het Oude Egypte.