Beschrijving

Online Masterclass Mondopeningsritueel

De oud-Egyptische begrafenisrituelen zijn erg omslachtig en vaak ingewikkeld. De talrijke religieuze handelingen, die door speciaal daarvoor opgeleide priesters werden uitgevoerd, staan bol van mythologische toespelingen. Alles werd gedaan om twee doelen te bereiken voor de overledene; de eenwording van het lichaam en het weer kunnen beschikken over de zintuigen. Het begrafenisritueel is in zestien verschillende rituele hoofdgroepen onder te verdelen. Het mondopeningsritueel vormde het sluitstuk van het totale begrafenisritueel. Vlak voordat de mummie in het graf werd achtergelaten voerden priesters het mondopeningsritueel uit. Dit zou ervoor zorgen dat de dode in het Dodenrijk weer over al zijn spieren en zintuigen kon beschikken. Pas dan kon hij aan de maaltijd beginnen, om zo zijn ka-ziel te versterken. Het ritueel werd uitgevoerd door de Sem-priester die werd bijgestaan door de voorleespriester. Dit oude ritueel werd in het Oude Rijk nog uitgevoerd op het ka-beeld van de overledene. Vanaf het Nieuwe Rijk werd het ritueel ook uitgevoerd op de mensvormige mummiekist, die nog steeds als een ‘toet’ evenbeeld van de overledene werd beschouwd. In de magische spreuken die horen bij de vijfenzeventig verschillende handelingen van het mondopeningsritueel wordt veelvuldig verwezen naar de Osirismythe. Daarbij worden de ledematen van het dode lichaam verenigd en zodanig voorbereid dat hij samen met de zonnegod Ra weer tot leven kan worden gewekt. Op dezelfde wijze als bij de vereniging van de ledematen van Osiris laat het mondopeningsritueel de overledene via magische correspondentie weer beschikken over zijn zintuigen. In het bijzonder geldt dit voor de beschikking over de mond, die zowel een spreek- als eetfunctie had.

De live-versie van deze masterclass in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is volgeboekt: Masterclass ‘Mondopeningsritueel’.