De Amerikaanse egyptoloog Raymond Johnson, directeur van de Epigraphic Survey in Luxor, gaf in het najaar van 2020 zowel voor het Oriental Institute (Chicago) als voor de Universiteit van Memphis, een buitengewoon interessante lezing getiteld ‘Tutankhamun’s Life, Death and Afterlife’. Het is gebaseerd op het werk dat hij en anderen hebben gedaan bij het maken van ‘joins’ of overeenkomsten tussen reliëfs op talatat-blokken uit de Luxor-tempel en blokken die zijn aangetroffen als opvulling voor pylonen in de Karnak-tempel. Volgens Johnson was het Toetanchamon die begon met de sloop van een deel van het Aton-complex van Achnaton in Karnak. De blokken werden als eerste hergebruikt in Toetanchamon’s ‘Tempel van Nebcheperoera in Thebe’. Dit project zou zijn voortgezet door zijn opvolger Eje. De vraag rijst wat de oorspronkelijke ligging was van deze Toetanchamon-tempel op de westoever van de Nijl. Johnson denkt dat er ooit een dodentempel voor Toetanchamon moet zijn geweest, waarvan nu geen spoor meer is, waar sommige van deze blokken uit afkomstig zijn. De Fransman en Amarna-kenner Marc Gabolde is het daar niet mee eens. Naar zijn mening was het een barkschrijn in de tempel van Karnak. Een verbluffende ontdekking, gebaseerd op studie van de gereconstrueerde scènes, is dat Toetanchamon wordt vertegenwoordigd door deelname aan militaire campagnes en veldslagen. Het is het vroegst bekende, episodische strijdverhaal in de Egyptische kunst, het prototype van de grote Ramessidische strijdscènes van Sethy I, Ramses II en Ramses III. Bovendien zijn er unieke details in de reliëfs die niet voorkomen in andere, latere strijdscènes. Johnson vraagt zich met recht af of het mogelijk is dat de gevechtsscènes uit de tijd van Toetanchamon verwijzen naar echte, historische gebeurtenissen. In de Egyptische kunst is er in deze tijd een neiging naar waarheidsgetrouw uitbeelden, een overblijfsel uit de late Amarnaperiode. Parallel daaraan duidt materiaal uit dezelfde periode de Egyptische militaire activiteit in Syrië en Nubië aan, aan het einde van de regering van Toetanchamon. Te denken valt aan de reliëfvoorstellingen uit het generaalsgraf van Horemheb uit de Leidse collectie. De hergebruikte talatatblokken uit Loeksor geven geen standaardvoorstellingen waarbij de farao als de beschermer van Egypte wordt getoond. Het zijn eerder levensechte en waargenomen details van strijd.  De voorstellingen maken duidelijk dat Toetanchamon werkelijk heeft deelgenomen aan militaire acties. De verbluffende conclusie van Johnson is dat de verwondingen die de koning tijdens een van deze gevechten opliep, mogelijk hebben geleid tot zijn vroegtijdige dood. Dus de verwonding komt niet voort uit een accidentele val van zijn rijtuig, zoals eerder werd gespeculeerd.

Bekijk de video van 1:00:07: Tutankhamun’s Life, Death, and Afterlife – IEAA Lecture by Raymond Johnson.