Twee van de drie complete bakjes uit klei uit KV54 – Metropolitan Museum of Art New York

In de grafkamer van KV62, het graf van Toetanchamon, ontdekte Howard Carter een raadselachtig stel voorwerpen; vier rechthoekige bakjes uit ongebakken klei. In de egyptologie wordt dit type voorwerp aangeduid als ‘mud tray’. Aanvankelijk werden deze platte bakjes met een opstaand randje geïnterpreteerd als sokkels voor vier houten emblemen die samen met de vier bakjes op een rieten mat lagen. Deze emblemen stellen een hiëroglief voor dat kan worden gebruikt om er het werkwoord res, dat ‘ontwaken’ betekent, mee weer te geven. Daarnaast kan hetzelfde teken worden gebruikt voor de uitdrukking pedj-aha wat ‘uitstrekken en staan’ betekent. Het embleem wordt in die hoedanigheid vergoddelijkt en staat in nauwe relatie tot de jonge zonnegod Horus. De functie van de bakjes als standaard is lange tijd als vanzelfsprekend geaccepteerd. Onderzoek door de Amerikaanse egyptoloog Nicholas Brown van de Yale University stelt echter een alternatieve, religieus geïnspireerde interpretatie voor.
In zijn studie vergelijkt Brown de vier bakjes met andere, soortgelijke vondsten uit het Dal der Koningen, waaronder enkele exemplaren uit KV54, een put met balsemingsmateriaal, en uit het graf van farao Horemheb. Brown richt zich vooral op de religieuze en rituele context van de grafkamer, waarin verschillende elementen suggereren dat deze ruimte was ingericht om een ritueel na te bootsen dat bekendstaat als het ‘Ontwaken van Osiris’. Dit ritueel gaat terug op de in de Osiriaanse traditie uit het Oude Rijk. Uit de Piramidenteksten komt namelijk naar voor dat de aan Osiris gelijkgestelde overledene weer tot leven wordt gewekt door Horus. Een levend persoon, in principe de oudste zoon van de overledene, nam in dit onderdeel van het begrafenisritueel die Horus-rol op zich.

De Nederlandse egyptoloog Jacobus van Dijk heeft ook een studie gedaan naar het gebruik van deze mysterieuze bakjes uit klei. Deze studie is nog niet gepubliceerd, maar biedt een alternatieve verklaring. Van Dijk baseert zich op spreuk 137A uit het Dodenboek. In deze tekst wordt gesproken over hoe vier kleine bakjes uit klei met melk worden gevuld, waarin bij zonsopgang de toortsen worden gedoofd die de overledene de hele nacht hebben verlicht. Dit zou symbool staan voor de spoedige wederopstanding van de zonnegod en van Osiris, en daarmee ook van de overledene.

Lees het artikel: These Thy Libations, Osiris! A Reconsideration of the Four Clay Troughs from the Tomb of Tutankhamun (KV62).
Lees ook: Tutankhamun May Have Invented The “Awakening Of Osiris” Ritual.